Đạo Lý Luân Hồi và Sự Hiểu Lầm
Đạo lý luân hồi thường được mọi người hiểu sai. Thông thường, khi nghe đến Luân Hồi, mọi người nghĩ đến việc linh hồn sống một loạt quá trình trong nhiều thể xác khác nhau. Họ tin rằng khi chết, linh hồn rời khỏi thân xác để đi lang thang không trú ẩn trong không gian, chờ đợi được nhập vào một thể xác mới hoặc trải qua kiếp nạn trước khi được đầu thai thành con người hay thú vật…
Thực tế, đạo Phật không công nhận ý niệm rằng sau khi con người chết, có gì đó thoát ra khỏi thân xác và nhập vào thân xác khác. Như chúng ta đã thấy trong bài trước, đạo Phật dạy rằng sự sống là sự kết hợp liên tục của năm yếu tố, tức là các yếu tố vật chất và tinh thần. Các hiệu ứng tinh thần này chỉ có thể “hiện hành” khi có cơ sở tồn tại. Cơ sở tồn tại đó là thân xác, cơ thể; và vì thế mà cơ thể được gọi là thân căn. Nếu thân căn hủy hoại, các hiệu ứng tinh thần không còn hiện hành nữa, mà trở về trạng thái tiềm phục, nghĩa là trở thành quả tử.
Luồng Tâm Lý Liên Tục và Sự Biến Đổi
Nếu thân xác là sự kết hợp của năm nguyên nhân chủng loại và liên tục biến đổi, các hiệu ứng tinh thần cũng kết hợp thành một luồng tâm lý liên tục không ngừng thay đổi. Con người của chúng ta thay đổi từng giây một; thân xác trong giờ phút trước. Luồng tâm lý cũng vậy, luôn luôn biến đổi. Mỗi phút, chúng ta có những cảm giác mới, những ý niệm mới, thay thế những cảm giác và ý niệm cũ đã phai dần, hoặc giàn giụa trong ký ức – đang trở về trạng thái quả tử tiềm phục. Vì sự thay đổi liên tục này, luồng tâm lý không phải là một cá thể đồng nhất vĩnh cửu, do đó không thể gọi là một ngã. Linh hồn mà mọi người cho là phải là một ngã đồng nhất, bất biến, là chủ thể của sự sống. Ðạo Phật không chấp nhận linh hồn, nghĩa là các hiệu ứng tinh thần của con người vẫn chỉ là các hiệu ứng tinh thần. Chúng đỉnh và hoạt động khi có điều kiện (thân xác tồn tại) và trở về trạng thái quả tử tiềm phục khi các điều kiện ấy tan rã (thân xác tiêu hoại).
Các Dấu Hiệu Nhận Biết Linh Hồn Người Chết
1. Hình ảnh
Các hình ảnh là một cách phổ biến để nhận biết và liên kết với linh hồn của người chết. Hãy nhớ lại những hình ảnh và kỷ niệm đặc biệt về người đã khuất, và nếu bạn nhìn thấy các hình ảnh tương tự trong một tình huống khó hiểu, có thể đó là một dấu hiệu linh hồn.
2. Âm thanh
Nghe tiếng nói hay âm thanh khác mà không có nguồn gốc rõ ràng có thể là một dấu hiệu của linh hồn. Điều này thường xảy ra trong những nơi mà người đã mất có nguyên tắc cá nhân quan tâm, như nhà cửa hoặc mảnh đất cá nhân.
3. Mùi hương
Mùi hương đặc trưng mà bạn liên kết với người chết có thể xuất hiện một cách bất thường. Nếu bạn đang nhận thấy mùi hương quen thuộc đó ở những nơi mà người đã khuất thường thăm, có thể linh hồn đang gần bạn.
Tin Tưởng Và Môi Trường
Đạo Phật tin vào nguyên tắc nhân quả, nghĩa là mọi hiệu ứng đều có những nguyên nhân tiền tồn. Dục vọng và ham muốn vẫn còn tồn tại, cuộc sống vẫn còn. Trong thời gian còn từ ham muốn, con người chủ yếu còn là hiện thực “tạm thời”, có khả năng phát hiện sự sống.
Nếu sau khi cuộc sống chấm dứt mà dục vọng đã chấm dứt, sự vô minh không còn tồn tại và các chủng loại trở thành tạm ngừng, thì cuộc sống với sự quay lại cuối cùng của ý thức bản ngã cũng không còn tiếp diễn. Nhưng nếu dục vọng vẫn còn, thì cuộc sống còn trong trạng thái nhiễm bẩn, chưa thể thoát khỏi vòng luân hồi. Do đó, cuộc sống phải tiếp tục.
Để hiểu rõ hơn, hãy đọc đoạn này trong kinh “Di Lan Ðà Vấn Ðạo”: “Ðại Vương ơi, nếu ai đó thắp một ngọn đèn, ngọn đèn có thể cháy suốt đêm không?” “Bạch Ngài, ngọn đèn có thể cháy đến sáng.” “Vậy ngọn đèn lúc canh một có phải là ngọn đèn lúc canh hai không?” “Bạch Ngài, không.” “Ngọn đèn lúc canh hai và ngọn đèn lúc canh ba có phải là một không?” “Bạch Ngài, cũng không.” “Vậy thì canh một có một cây đèn, canh hai có một cây đèn khác, và canh ba có một cây đèn khác nữa chăng?” “Bạch Ngài, không. Ánh sáng suốt đêm chỉ do một cây đèn tạo ra.”
Con người là một dòng liên tục không dừng, không phải cá nhân đồng nhất và bất biến. Cái vọng tưởng “một dòng liên tục” đó đã tạo ra niềm tin vào tính đồng nhất của mọi thứ và của chính bản thân chúng ta.
Nếu không có một ngã bất biến, một linh hồn – thì cái gì luân hồi, cái gì đầu thai, cái gì làm chủ thể của sự sống?
Kết Luận
Vấn đề luân hồi trong đạo Phật là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi thời gian và nỗ lực để nghiên cứu. Bài viết này chỉ có thể gợi một số ý tưởng cơ bản đủ để độc giả phá bỏ những quan niệm cũ về luân hồi.
