Cúng giỗ Ông bà, cha mẹ là một trong những truyền thống tâm linh, đạo lý uống nước nhớ nguồn của người Việt Nam. Nét đẹp tín ngưỡng này được các thế hệ con cháu gìn giữ và phát triển theo thời gian. Đây chính là dịp để con cháu trong gia đình tạ ơn công sinh thành và nuôi dưỡng với tổ tiên. Ngoài việc chuẩn bị lễ vật, quý gia chủ cần trang bị nội dung văn khấn ngày ngày giỗ ông bà tổ tiên để tỏ lòng thành.
1. Nét Văn Hóa Cúng Giỗ Ông Bà Tổ Tiên
Cúng giỗ là nét văn hóa đẹp, biểu tượng của lòng thành kính của các thành viên trong gia đình dành cho ông bà, họ hàng đã mất và chư vị tiên linh.
Ngày giỗ được tổ chức hàng năm kể từ ngày người thân trong gia đình mất. Vào ngày này, con cháu, bà con dòng họ sẽ cùng nhau tụ họp chuẩn bị lễ vật để tạ ơn và bày tỏ sự thành tâm. Đồng thời, đây cũng là dịp để gia chủ cầu nguyện tổ tiên ông bà che chở cho các thành viên trong gia đình có nhiều sức khỏe và công việc thuận lợi.
Cách chuẩn bị lễ vật và nghi thức cúng giỗ có thể khác nhau tùy vào điều kiện kinh tế và đặc điểm văn hóa của từng vùng miền. Cần tuyệt đối chân thành và lòng thành của các thành viên trong gia đình.
2. Cần Chuẩn Bị Gì Cho Mâm Cúng Ngày Giỗ Ông Bà Tổ Tiên?
Mâm cúng giỗ là một nét đẹp văn hóa của người Việt. Tùy thuộc vào vùng miền, mâm cơm có thể khác nhau giữa các gia đình. Tuy nhiên, theo truyền thống, mâm cơm cúng cần phải có đủ 4 món: món luộc, món xào, món kho, món hầm. Đồng thời, không thể thiếu lễ vật như hoa tươi, cơm trắng, muối, rượu, nến và vàng mã…
Bên cạnh đó, điều quan trọng là lòng thành kính của gia chủ. Gia chủ càng thành tâm, mọi chuyện sẽ càng thuận lợi và may mắn. Việc đọc bài cúng ông bà cần được thực hiện một cách nghiêm túc, ngắn gọn, tuyệt đối không đùa cợt để tránh gây bất kính với ông bà tổ tiên.
Lưu ý: Ngoài việc chuẩn bị đầy đủ các món ăn, những vật phẩm thờ cúng trên bàn cúng cần được vệ sinh sạch sẽ, thay nước, rượu, hoa mới.
Chi tiết các vật phẩm cần chuẩn bị như sau:
- 1 chén gạo, 1 chén muối, 1 chén nước, 1 chén rượu trắng, 1 chén đựng trà khô.
- Một đĩa ngũ quả.
- Một bình hoa (nên chọn hoa cúc vàng hoặc hoa ngũ sắc).
- Một đĩa bánh kẹo, trầu cau, thuốc.
- Một bó nhang.
- 1 đĩa xôi, 2 bát chè ngọt.
- 1 mâm cơm cúng gia tiên (3 loại thịt) – Tốt nhất là làm mâm cơm Chay nhiều món.
- 5 đinh tiền lễ.
- Quần áo (mã) của người mất 3 bộ.
3. Nội Dung Bài Cúng Ông Bà, Tổ Tiên Ngày Giỗ Gia Truyền
Bài cúng ông bà, họ hàng về cơ bản là giống nhau. Điểm khác biệt ở đây chính là:
3.1. Bài Cúng Giỗ Đầu Ông Bà, Tổ Tiên
Đầu tiên, chúng ta cần hiểu ngày giỗ đầu là ngày gì? Ngày giỗ đầu là ngày kỷ niệm 1 năm ngày mất của người thân. Vào ngày này, một số thành viên đã mãn tang nhưng cũng có một số thành viên vẫn chưa mãn tang. Do đó, bài cúng ông bà này được thực hiện một cách trang nghiêm nhất.
Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Đức Đương Cảnh Thành Hoàng Chư Vị Đại Vương.
- Con kính lạy ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân.
- Con kính lạy các ngài Thần Linh, Thổ Địa cai quản trong xứ này.
- Con kính lạy chư gia tiên Cao Tằng Tổ Tiên nội ngoại họ…
Tín chủ (chúng) con là:… Tuổi…
Ngụ tại:…
Hôm nay là ngày… tháng… năm… (Âm lịch).
Chính ngày giỗ đầu của:…
Năm qua tháng lại, vừa ngày húy lâm. Ơn võng cực xem bằng trời biển, nghĩa sinh thành không lúc nào quên. Càng nhớ công ơn gây cơ tạo nghiệp bao nhiêu, càng cảm thâm tình, không bề dãi tỏ. Nhân ngày chính giỗ, chúng con và toàn gia con cháu, nhất tâm sắm sửa lễ vật kính dâng, đốt nén tâm hương dãi tỏ tất thành.
Thành khẩn kính mời:…
Mất ngày… tháng… năm… (Âm lịch).
Mộ phần táng tại:…
Cúi xin linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho con cháu bình an, gia cảnh hưng long thịnh vượng.
Tín chủ con lại xin kính mời các cụ Tổ Tiên, nội ngoại, Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá Thúc, Cô Di và toàn thể các Hương Linh gia tiên đồng lai hâm hưởng.
Tín chủ lại mời vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ trong đất này cùng tới hâm hưởng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.
Phục duy cẩn cáo!
3.2. Bài Cúng Ông Bà, Họ Hàng Ngày Giỗ Hết
Ngày giỗ hết hay còn gọi là ngày Đại Tường là ngày mãn tang toàn bộ của các thành viên trong nhà và thể hiện sự đau thương về người đã mất. Điều này mang ý nghĩa để người đã mất được siêu thoát.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Đức Đương Cảnh Thành Hoàng Chư Vị Đại Vương.
Con kính lạy ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân.
Con kính lạy các ngài Thần Linh, Thổ Địa cai quản trong xứ này.
Con kính lạy chư gia tiên Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tổ Tiên nội ngoại họ…
Tín chủ (chúng) con là:…
Ngụ tại:…
Hôm nay là ngày… tháng… năm… (Âm lịch).
Chính ngày giỗ hết của…
Thiết nghĩ… vắng xa trần thế, không thấy âm dung. Năm qua tháng lại vừa ngày giỗ hết. Ơn võng cực xem bằng trời biển, nghĩa sinh thành không lúc nào quên. Càng nhớ công ơn gây cơ tạo nghiệp bao nhiêu, càng cảm thâm tình, không bề dãi tỏ. Nhân ngày chính giỗ, chúng con và toàn gia con cháu, nhất tâm sắm sửa lễ vật kính dâng, đốt nén tâm hương dãi tỏ tất thành.
Thành khẩn kính mời…
Mất ngày… tháng… năm… (Âm lịch).
Mộ phần táng tại:…
Cúi xin linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho con cháu bình an, gia cảnh hưng long thịnh vượng.
Tín chủ lại mời vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ trong đất này cùng tới hâm hưởng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
3.3. Bài Cúng Ông Bà, Tổ Tiên Ngày Giỗ Thường
Sau ngày giỗ hết, những ngày giỗ của các năm sau được gọi là ngày giỗ thường. Ngày giỗ thường là dịp để gia đình sum vầy với nhau, chia sẻ buồn vui trong cuộc sống và ăn cơm cùng nhau. Đám giỗ được tổ chức lớn hay nhỏ tùy vào điều kiện của từng gia đình.
Nội dung bài cúng ông bà giỗ thường như sau:
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Đức Đương Cảnh Thành Hoàng Chư Vị Đại Vương.
- Con kính lạy ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân.
- Con kính lạy các ngài Thần Linh, Thổ Địa cai quản trong xứ này.
- Con kính lạy chư Gia Tiên Cao Tằng Tổ Tiên nội ngoại họ…
Tín chủ (chúng) con là:… Tuổi…
Ngụ tại:…
Hôm nay là ngày… tháng… năm… (Âm lịch).
Chính ngày giỗ của:…
Năm qua tháng lại, vừa ngày húy lâm. Ơn võng cực xem bằng trời biển, nghĩa sinh thành không lúc nào quên. Càng nhớ công ơn gây cơ tạo nghiệp bao nhiêu, càng cảm thâm tình, không bề dãi tỏ. Nhân ngày chính giỗ, chúng con và toàn gia con cháu, nhất tâm sắm sửa lễ vật kính dâng, đốt nén tâm hương dãi tỏ tấc thành.
Thành khẩn kính mời:…
Mất ngày… tháng… năm… (Âm lịch).
Mộ phần táng tại:…
Cúi xin linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho con cháu bình an, gia cảnh hưng long thịnh vượng.
Tín chủ lại mời vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ trong đất này cùng tới hâm hưởng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.
Phục duy cẩn cáo!
4. 5 Điều Kiêng Kỵ Ngày Cúng Giỗ Bạn Cần Biết
Dưới đây là 5 điều kiêng kỵ ngày cúng giỗ để tránh những điều không may như sau:
- Không nếm thức ăn, ăn thử các món sẽ mang lên bàn thờ thắp hương cúng ông bà, tổ tiên. Điều này sẽ phạm phải phạm húy, gây tội.
- Mâm cơm cúng giỗ không đặt những món gỏi, đồ sống hay có mùi tanh để tránh làm ô uế khu tâm linh.
- Không sử dụng hoa ly lên bàn thờ thắp hương cho người đã khuất vì loài hoa này biểu tượng cho sự chia ly, mất mát, và buồn rầu…
- Mâm cơm cúng giỗ cần được bày riêng, không dùng chung chén đũa thừa của ngày thường.
- Không sử dụng đồ đóng hộp, các món ăn đặt sẵn ngoài nhà hàng để vào mâm cúng giỗ vì điều này được coi là thiếu thành ý.
- Kiêng các món từ cá mè, cá sông lên mâm cúng.
Kết Luận
Hy vọng qua bài viết này, quý gia chủ đã hiểu một cách chi tiết về văn khấn ngày giỗ, bài cúng ông bà, và bài cúng tổ tiên. “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” – Đó chính là truyền thống đẹp đã và đang được tiếp tục gìn giữ qua các thế hệ. Lòng thành của con cháu sẽ được ông bà tổ tiên che chở và mang lại nhiều may mắn trong cuộc sống.
Xem thêm: Bài cúng ông công ông táo hằng năm
