Cúng cơm hàng ngày cho người mới qua đời là một trong những lễ nghi không thể thiếu trong phong tục thờ cúng của người Việt Nam. Vậy lễ cúng cơm có ý nghĩa gì? Trong lễ cúng cơm cho người mới mất cần chuẩn bị những gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn về điều này trong bài viết dưới đây.
Ý Nghĩa Của Lễ Cúng Cơm
Lễ cúng cơm là nghi lễ quan trọng được thực hiện khi có người thân mới qua đời trong gia đình, bên cạnh các nghi lễ khác như lễ cúng hàng tuần, lễ cúng 49 ngày, lễ cúng 100 ngày, lễ tiểu tường, lễ trừ phục, lễ cải tang, lễ kị nhật.
Vậy lễ cúng cơm cho người mới mất có ý nghĩa gì?
Theo quan niệm của người xưa, khi vừa qua đời, con người vẫn chưa nhận ra rằng mình đã ra đi. Vì vậy, linh hồn người mới qua đời vẫn ở trong nhà chờ để tiếp tục hành trình qua các cửa âm phủ.
Chính vì lý do này, người thân trong gia đình cần thực hiện nghi thức cúng cơm hàng ngày để người qua đời an lòng, không bị bất ngờ về cuộc ra đi của mình.
Ngoài ý nghĩa trên, nhiều người cho rằng lễ cúng cơm cho người qua đời là nghi thức được thực hiện do người còn sống chưa thể chấp nhận được việc mất mát, họ vẫn cúng cơm hàng ngày để thưởng thức như khi còn sống.
Bữa cơm cúng hàng ngày là cơ hội để người ở lại biểu lộ tấm lòng thành kính, những lời nguyện mà họ chưa kịp trao tới người đã khuất. Vì những lý do này, lễ cúng cơm hàng ngày cho người đã qua đời là rất quan trọng.
Chuẩn Bị Trong Lễ Cúng Cơm
Lễ cúng cơm cho người mới qua đời hàng ngày bao gồm 3 chén cơm trắng được đặt ngang nhau, thức ăn, hương, hoa cúng, trà và trái cây.
Trong 3 chén cơm, chén ở giữa được đặt đầy và đặt trên một cái đũa để thể hiện chén cơm cho người đã qua đời, hai chén cơm ở hai bên sẽ được đặt ít hơn và chỉ đặt một cái đũa, để thể hiện chén cơm cho linh hồn cô đơn, nhằm đảm bảo linh hồn này không bị tranh giành thức ăn với linh hồn người mới qua đời.
Nghi thức đặt 3 chén cơm ngang hàng và 2 chén cho linh hồn không phải là nghi thức của Phật giáo mà là một tín ngưỡng được truyền từ lâu đời. Hầu hết các gia đình ở Việt Nam khi có người mới qua đời thường thực hiện nghi thức này.
Để chuẩn bị mâm lễ cúng cho người đã qua đời, bạn cần có:
- Cơm
- Nước
- Muối sạch
- Trái cây
Ngoài ra, cần chuẩn bị thêm các món ăn đặc trưng của từng vùng miền. Cần lưu ý không sử dụng thức ăn cũ hoặc ôi thiu trong lễ cúng hàng ngày.
Mâm lễ cúng cho người qua đời cần được đặt trên một chiếc bàn nhỏ, đặt dưới bàn thờ khoảng 50cm, không đặt trực tiếp lên bàn thờ và tuyệt đối không đặt dưới đất. Ngoài ra, cũng cần đặt lễ vật trên bàn thờ đúng vị trí để tránh phạm vào bề trên và người qua đời.
Một số loại xôi có thể sử dụng trong lễ cúng cơm là:
- Xôi trắng
- Xôi đỗ xanh
- Bánh chưng
Tuyệt đối không sử dụng xôi đỗ đen hoặc xôi gấc.
Những Lưu Ý Khi Thực Hiện Lễ Cúng Cơm
Cúng cơm vào đầu tuần hoặc cúng cơm sau 7 ngày cho người qua đời là cơ hội để gia đình hướng Phật và tích đức cho linh hồn siêu thoát sớm.
Trong quá trình thực hiện nghi thức, cần giữ tâm trong sáng, thanh tịnh và tin tưởng để tích thêm công đức.
Trong lễ cúng cơm cho người qua đời, nếu việc tụng kinh không thành tâm, linh hồn sẽ phải trải qua nhiều khổ đau và càng buộc lòng với thế gian, khó có thể siêu thoát.
Gia chủ thực hiện lễ cúng cơm cho người qua đời cần lưu ý những điều sau:
Những Món Ăn Cấm Kỵ Trong Lễ Cúng Cơm
Những món ăn cấm trong lễ cúng cơm hàng tuần bao gồm: thịt chó, thịt mèo, thịt bò.
Trong các món xào, không nên sử dụng tỏi vì theo quan niệm dân gian, tỏi là gia vị xua đuổi tà ma.
Mâm lễ cúng cơm nên chuẩn bị các món ăn chay để tích thêm công đức cho linh hồn người đã qua đời, giúp linh hồn có thể siêu thoát một cách nhẹ nhàng hơn.
Cần lưu ý không sử dụng xôi gấc hay xôi đỗ đen trong mâm cúng. Xôi gấc thường có màu đỏ tượng trưng cho may mắn, không phù hợp với ý nghĩa của lễ cúng cơm.
Cách Đặt Mâm Cúng
Mâm cúng cho người qua đời cần được làm sạch bằng nước gừng trước khi bày biện thức ăn lên.
Các món ăn cần được sắp xếp gọn gàng, hài hòa trên mâm. Không cần quá phức tạp nhưng phải đảm bảo thức ăn tươi mới, không ôi thiu.
Khi đặt lễ cúng cơm lên bàn thờ, cần có người trông coi mâm cúng để tránh vật nuôi trong nhà tiếp cận và làm hỏng thức ăn. Ngoài ra, không nên để trẻ em đến gần vì có thể vô tình làm rơi thức ăn hoặc các đồ cúng trên mâm, đây là vi phạm với bề trên và người qua đời.
Đặt bàn thờ và bài trí mâm cúng cần tuân theo phong thủy, kiểm tra vị trí của lư hương để đảm bảo đúng hướng. Nếu không chắc chắn về những điều này, bạn có thể tham khảo ý kiến của một thầy pháp chủ trì nghi lễ.
Trang Phục Khi Cúng Cơm
Người trực tiếp sắp xếp và bày biện mâm cúng cần mặc trang phục nghiêm túc, chỉnh tề và trang trọng. Hạn chế trang phục rực rỡ và sặc sỡ.
Trong quá trình người tiến hành nghi thức lễ cúng cơm cho người qua đời, người thân nên cầu nguyện thành tâm để linh hồn người đã qua đời yên tâm.
Lưu ý khác khi nấu các món ăn đặt lên mâm cúng là không nên thử nếm để kiểm tra hương vị, việc này được coi là không tốt và xúc phạm đến linh hồn người đã qua đời.
Thông qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về nghi thức cúng cơm cho người qua đời. Trong quá trình thực hiện lễ cúng cơm cho người mới mất, điều cần thiết nhất vẫn là tấm lòng thành tâm của người sống. Hãy tiến hành nghi thức với trái tim chân thành để hồi hướng và tích thêm công đức, giúp linh hồn người đã qua đời dễ dàng siêu thoát sang thế giới bên kia.
