Nếu bạn từng tự hỏi về nốt ruồi trên da mình, đừng lo lắng! Hầu như tất cả mọi người đều có nốt ruồi, dù ít hay nhiều. Điều này không phải là vấn đề lớn, trừ khi nó có những thay đổi đáng ngại. Hãy cùng tìm hiểu thêm về nốt ruồi trong bài viết dưới đây.
Nốt ruồi là gì?
Nốt ruồi, hay còn gọi là mụn ruồi, là những nốt nhỏ có màu sậm trên da. Thông thường, chúng có hình tròn hoặc bầu dục và có màu nâu hoặc đen. Nốt ruồi có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc theo nhóm, và có thể tìm thấy ở bất kỳ phần nào trên cơ thể. Thời gian tồn tại của nốt ruồi có thể kéo dài tới 50 năm. Phần lớn nốt ruồi hình thành khi chúng ta còn nhỏ và thường xuất hiện trong khoảng 25-30 năm đầu đời. Mỗi người trưởng thành trung bình có từ 10-40 nốt ruồi. Nốt ruồi thường có sự thay đổi chậm về hình dáng và số lượng, có thể đổi màu nhẹ, nhô cao lên, hoặc thậm chí mọc thêm lông. Cũng có những nốt ruồi có thể mờ dần và biến mất sau đó.
Cơ chế hình thành của nốt ruồi
Trong 3 lớp cấu trúc da, nốt ruồi thường hình thành ở phần dưới của lớp biểu bì. Nốt ruồi là kết quả của việc phân bố không đồng đều tế bào hắc tố trên da. Tế bào hắc tố chịu trách nhiệm sản xuất sắc tố melanin, có vai trò quyết định màu da và màu tóc.
Nguyên nhân gây ra nốt ruồi
Nốt ruồi xuất hiện do tập trung của tế bào hắc tố thành cụm không phân tán trên da. Ánh nắng mặt trời, tuổi dậy thì và thay đổi nội tiết tố trong quá trình mang thai cũng là một số nguyên nhân gây ra nốt ruồi. Đồng thời, việc không bảo vệ da khỏi ánh sáng mặt trời cũng có thể làm nốt ruồi sậm màu hơn.
Các loại nốt ruồi
Tổng cộng, có ba loại nốt ruồi chính:
-
Nốt ruồi thông thường: Đây là loại nốt ruồi phổ biến nhất, có kích thước nhỏ, màu sậm và lành tính. Nốt ruồi thông thường thường có một viền rõ nét và đều đặn.
-
Nốt ruồi bẩm sinh: Nốt ruồi này được phát hiện từ lúc mới sinh, còn được gọi là vết bớt. Loại nốt ruồi này có nguy cơ phát triển thành u ác tính cao hơn các loại nốt ruồi khác. Nếu đường kính nốt ruồi lớn hơn 8mm, nguy cơ ung thư là rất cao.
-
Nốt ruồi loạn sản: Đây là loại nốt ruồi lớn hơn 5mm với đường viền mờ/nhạt màu, hình dạng không đều và màu sắc không đồng đều. Loại nốt ruồi này có tính di truyền và có nguy cơ gặp phải u ác tính, ung thư da cao.
Dấu hiệu nhận biết nốt ruồi
Nốt ruồi lành tính và ác tính có những đặc điểm khác nhau. Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết dễ dàng bằng mắt thường:
1. Nốt ruồi lành tính
-
Màu sắc và kết cấu: Nốt ruồi lành tính có thể có màu nâu, đen, xanh, đỏ hoặc hồng. Màu sắc đồng nhất và bề mặt nhẵn, phẳng hoặc hơi gồ.
-
Hình dạng: Phần lớn nốt ruồi lành tính có hình tròn hoặc bầu dục, với bờ viền rõ nét.
-
Kích thước: Thường có đường kính nhỏ hơn 6mm. Riêng nốt ruồi bẩm sinh có thể lớn hơn bình thường, che phủ một phần gương mặt, cơ thể hoặc tay chân.
2. Nốt ruồi ác tính
Nốt ruồi ác tính có thể là dấu hiệu của ung thư da. Chúng có những biểu hiện đặc thù như:
-
Hình dạng không đối xứng, 2 nửa của nốt ruồi không giống nhau hoặc không khớp với nhau.
-
Đường viền không đều; có khía hoặc hình răng cưa như vỏ sò.
-
Màu sắc thay đổi hoặc không đều; đôi khi có nhiều sắc tố hoặc sắc tố không đồng đều.
-
Đường kính nốt ruồi lớn hơn 7mm.
-
Có sự thay đổi về kích thước, màu sắc, hình dáng, độ nhô cao của nốt ruồi.
-
Có dấu hiệu như ngứa, đau rát, chảy máu, chảy dịch, bong tróc, đóng vảy hoặc mềm đi đột ngột.
-
Lông của nốt ruồi cũng có thể rụng mất.
Các tình huống đặc biệt
U Melanoma ác tính thường xuất hiện ở phụ nữ trẻ tuổi và có xu hướng phát triển ở vùng ngực và lưng ở nam giới (do thường trần) và vùng cổ (do mặt áo không cổ). Ngoài ra, cần phân biệt nốt ruồi không phải là các đốm nâu xung quanh mắt, má hoặc mũi (thường được gọi là nốt ruồi thịt). Những đốm nâu này thực chất là nấm da liễu, không liên quan đến các cụm tế bào hình thành sắc tố như nốt ruồi. “Nốt ruồi thịt” không có nguy cơ tiến triển thành ung thư da và có thể điều trị nếu bạn bị ảnh hưởng về mặt thẩm mỹ. Nốt ruồi cũng có thể nhầm lẫn với tàn nhang. Tuy tàn nhang cũng là những đốm màu nâu nhưng chúng không đe dọa sức khỏe và thường xuất hiện trên mặt, cổ, ngực và cánh tay của những người có da trắng.
Biến chứng của nốt ruồi
Nốt ruồi thường không gây ra nhiều biến chứng. Tuy nhiên, u ác tính là mối đe dọa lớn nhất đối với nốt ruồi. Tuy nhiên, nốt ruồi chính là nơi các tế bào nốt ruồi loạn sản có nguy cơ chuyển thành tế bào hắc tố trong điều kiện nhất định. Người có nhiều nốt ruồi, đặc biệt là nốt ruồi loạn sản, có nguy cơ cao hơn việc phát triển các bệnh liên quan đến da, đặc biệt là ung thư da. Sự kết hợp với các yếu tố gây nguy cơ ung thư da khác như tiền sử gia đình mắc ung thư da, tiếp xúc nhiều với ánh sáng mặt trời, hoặc da trắng càng tăng khả năng phát triển ung thư da. Hơn nữa, nếu nốt ruồi nằm ở vị trí dễ bị tổn thương, như dễ bị va đập hoặc trầy xước, bạn cần chú ý để tránh nốt ruồi chảy máu và nguy cơ nhiễm trùng. Nốt ruồi nhiễm trùng có thể gây đau nhức, chảy máu, chảy dịch hoặc bong tróc và có thể mềm đi đột ngột.
Chẩn đoán và điều trị nốt ruồi
Chẩn đoán nốt ruồi có thể được thực hiện bằng cách quan sát trực tiếp hoặc soi da. Điều hướng khám da liễu giúp xác định chính xác loại nốt ruồi bạn đang gặp phải. Khi khám da, bạn sẽ được kiểm tra toàn bộ cơ thể. Tại Anh, Viện Y tế và Chăm sóc Quốc gia (NICE) khuyến nghị một số điểm để đánh giá tình trạng nốt ruồi:
-
Cảm nhận: Nốt ruồi có gây đau hoặc ngứa không?
-
Màu sắc và kết cấu: Nốt ruồi có đồng nhất màu sắc không? Bề mặt của nốt ruồi như thế nào?
-
Hình dạng: Nốt ruồi có hình dạng bất thường không?
-
Kích thước: Kích thước của nốt ruồi có thay đổi không?
-
Đường kính: Nốt ruồi có đường kính lớn hơn 7mm không?
-
Tính chất: Nốt ruồi có bị chảy dịch không?
-
Tình trạng da xung quanh: Nốt ruồi có đang sưng đỏ, viêm tấy không?
Nếu nốt ruồi của bạn không có sự biến đổi đáng kể, bạn cần theo dõi trong vài tuần và chụp ảnh để so sánh và đo kích thước nốt ruồi. Nếu bạn nghi ngờ rằng nốt ruồi có nguy cơ ung thư cao, bác sĩ sẽ tiến hành một cuộc khám sinh thiết. Đối với những trường hợp nghi ngờ u hắc tố, xét nghiệm khác nhau cần được thực hiện để xác định xem ung thư đã di căn hay chưa.
Tuy nhiên, chúng ta cũng cần tự kiểm tra da toàn thân ít nhất 3-4 tháng một lần. Nếu phát hiện bất kỳ nốt ruồi mới nào hoặc có sự thay đổi, hãy đi khám sớm.
Tẩy nốt ruồi
Hầu hết nốt ruồi không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu bạn không cảm thấy tự tin, có thể sử dụng kem che giấu tạm thời để che giấu nốt ruồi. Nếu bạn không hài lòng và muốn loại bỏ nốt ruồi hoàn toàn, bạn có thể tìm đến việc tẩy nốt ruồi.
Có hai phương pháp chính để tẩy nốt ruồi:
-
Phương pháp tẩy nốt ruồi: Thường được thực hiện nhanh chóng và bạn có thể điều trị tại ngoại trú. Bác sĩ sẽ gây tê cục bộ khu vực xung quanh nốt ruồi, sau đó sẽ sử dụng dụng cụ y tế để “lấy” nốt ruồi. Kỹ thuật này có thể để lại sẹo nhỏ, và đối với những người có da nhạy cảm thì còn có thể gây sẹo lồi hoặc thay đổi sắc tố da ở vùng tẩy.
-
Phương pháp cắt bỏ: Việc cắt xóa nốt ruồi phụ thuộc vào kích thước của nốt ruồi và mức độ phát triển nốt ruồi xuống bề mặt da hoặc lan sang các bộ phận khác của cơ thể. Nếu ung thư đã di căn vào máu hoặc hệ bạch huyết và hình thành các khối u ở vùng khác, bạn sẽ cần các phương pháp điều trị chuyên sâu khác. Sau khi tẩy nốt ruồi, bạn cần chú ý vệ sinh vết thương và sử dụng thuốc giảm đau nếu cần. Nếu vết thương sưng đỏ, đau, tiết dịch hoặc có mùi hôi, bạn nên đến tái khám sớm.
Lưu ý: Đừng bao giờ tự cố gắng tẩy nốt ruồi tại nhà. Tẩy nốt ruồi tự mình có nguy cơ gây tổn thương cao, không chỉ làm tăng khả năng bị sẹo mà còn làm cho da dễ bị nhiễm trùng. Đối với nốt ruồi ác tính, việc tự tẩy cũng có thể làm lây lan vào các vùng da xung quanh.
Phòng ngừa nốt ruồi
Trong số lượng nốt ruồi của chúng ta được quyết định bởi yếu tố di truyền và không có cách nào ngăn chặn chúng hoặc ngăn chặn việc xuất hiện nốt ruồi mới. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể giảm thiểu sự sậm màu của nốt ruồi hiện có và ngăn ngừa việc xuất hiện nốt ruồi mới bằng cách bảo vệ da khỏi ánh sáng mặt trời, đặc biệt là trong giai đoạn niên thiếu.
Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa nốt ruồi:
-
Tránh ra khỏi ánh sáng mặt trời vào thời gian nắng gắt, từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều, bởi đây là lúc tia cực tím từ mặt trời rất mạnh mẽ, ngay cả trong thời gian trời mát.
-
Sử dụng kem chống nắng: Theo Học viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD), bạn nên sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF ít nhất là 30, thoa trước khi ra ngoài khoảng 30 phút và thoa lại sau mỗi 2 tiếng.
-
Sử dụng phụ kiện bảo vệ: Nón rộng vành, kính râm, áo dài tay và các phụ kiện bảo vệ khác sẽ giúp bạn phòng tránh tia tử ngoại gây hại cho da.
Các câu hỏi thường gặp về nốt ruồi
1. Ai dễ bị nốt ruồi?
Nốt ruồi có yếu tố di truyền, vì vậy nếu có người trong gia đình có nốt ruồi, khả năng bạn cũng sẽ có nốt ruồi. Ngoài ra, người thường tiếp xúc với ánh sáng mặt trời cũng có nguy cơ cao hơn xuất hiện nốt ruồi mới.
2. Có thể ngăn ngừa xuất hiện nốt ruồi mới không?
Có thể ngăn ngừa sự xuất hiện của nốt ruồi mới và làm cho nốt ruồi cũ không sậm màu hơn nếu bạn biết cách bảo vệ da khỏi tác động của tia tử ngoại từ ánh sáng mặt trời.
3. Có nên tẩy nốt ruồi không?
Việc có nên tẩy nốt ruồi hay không phụ thuộc vào mong muốn cá nhân về mặt thẩm mỹ và tư vấn của bác sĩ da liễu nếu bạn nghi ngờ nốt ruồi có nguy cơ phát triển thành ung thư da.
4. Khi nào cần tẩy nốt ruồi?
Nếu bạn cảm thấy nốt ruồi ảnh hưởng đến vẻ đẹp của bản thân hoặc bạn nghi ngờ rằng nốt ruồi có nguy cơ ung thư, bạn có thể loại bỏ nó. Quan trọng là tẩy nốt ruồi tại các cơ sở y tế có bác sĩ chuyên môn và không nên tự ý tẩy nốt ruồi tại nhà để tránh nguy cơ nhiễm trùng.
5. Nếu có nốt ruồi bất thường, nên đi khám ở đâu?
Các bệnh viện có chuyên khoa da liễu và phòng khám da liễu với bác sĩ giàu kinh nghiệm là nơi bạn nên tìm kiếm sự khám phá và điều trị khi phát hiện những biểu hiện không bình thường ở nốt ruồi.
Chúng ta không nên xem nhẹ những biến đổi của nốt ruồi và cần hạn chế các yếu tố tổn thương và nhiễm trùng nốt ruồi. Bạn nên cảnh giác và gặp bác sĩ da liễu sớm nếu bạn phát hiện những biểu hiện bất thường.
M & Tôi là một nền tảng chăm sóc sức khỏe trực tuyến, chúng tôi chỉ đơn giản là muốn giúp bạn hiểu rõ hơn về nốt ruồi và cách quản lý chúng. Ghé thăm trang chủ của M & Tôi để biết thêm thông tin chi tiết và gặp gỡ bác sĩ da liễu chuyên nghiệp của chúng tôi.
