Trong lòng mỗi người Phật tử, câu hỏi về sự hiện diện của Đức Phật có thể khiến ta xao lạc. Chúng ta không thể phủ nhận rằng đây là một câu hỏi mà nhiều người từ phái người khác đặt ra để châm chọc, phỉ báng Đạo Phật. Tuy nhiên, đối với chúng ta, câu trả lời không chỉ đơn thuần là một sự khẳng định, mà là một niềm tin từ sâu thẳm: Đức Phật là một con người thực tế đã tồn tại, đã giác ngộ, và đã từ trần tại Ấn Độ cách đây hơn 2600 năm.
Tuy nhiên, để có một câu trả lời hợp lý, cần phải xem xét cẩn thận và chính xác với câu hỏi: liệu có Phật thật không (hay chỉ là truyền thuyết). Nếu ta dựa vào Kinh Điển để khẳng định đúng Phật thật, sự khác biệt trong các trường phái lớn của Phật Giáo, như Nam Tông và Bắc Tông, đã tạo ra những bằng chứng mâu thuẫn với nhau. Vậy, chúng ta không thể dựa vào Bắc Tông để bác bỏ Nam Tông và ngược lại. Điều này bởi vì không tồn tại một con người nào đã sống vào thời đó và có thể xác nhận chính xác các cứ liệu trong kinh điển của hai trường phái này.
Dù có những bằng chứng từ khảo cổ học về bia đá của vua A Dục, được cho là ghi lại lời dạy của Đức Phật, thì đó chỉ là suy luận của hiện tại và vẫn chưa đủ để khẳng định sự hiện diện của Đức Phật. Kinh điển cũng đề cập rằng sau khi Đức Phật giác ngộ, Ngài không muốn thuyết giảng những gì đã trải qua, nhưng chỉ thông qua yêu cầu của một vị Phạm thiên mới thuyết giảng.
Vì vậy, những cứ liệu từ kinh điển, các tư liệu lịch sử và công trình khai quật từ khảo cổ học không đủ để khẳng định có Phật thật. Đối với người tu học Phật Pháp, câu trả lời hợp lý cho câu hỏi có Phật thật hay chỉ là truyền thuyết phải là “TÔI TIN CÓ PHẬT THẬT”. Điều này phân thành hai trường hợp: “Tôi tin với Chánh tín và Tôi tin với Mê tín”.
Người tin có Phật với Mê tín xem Phật như thần linh tối thượng, người điều khiển vũ trụ, thưởng phạt người làm thiện hoặc làm ác. Người tin với Chánh tín lại dựa trên hiểu biết chính xác về Giáo Pháp và khám phá sự vô thường và vô ngã của thế giới. Người này thấy Giáo Pháp tuyệt vời và chỉ những tâm hồn thông thái mới có thể hiểu và tin tưởng vào nó.
Vậy có Phật thật hay không? Có, Phật là sự hiện diện thực tế chứ không phải là truyền thuyết. Tuy nhiên, chỉ những người có niềm tin, hiểu biết và tu tập đúng cho đến sự đột chuyển tâm thức mới có thể khẳng định sự hiện diện của Phật. Chỉ một người đã giác ngộ và đạt đến bậc A La Hán mới có thể làm điều này.
Đó là quá trình từ niềm tin đến hiểu biết chính xác, từ việc học hiểu về Khổ, Nguyên Nhân Khổ, Khổ Diệt và Con Đường Khổ Diệt. Chúng ta phải tu tập Bát Chánh Đạo đến mức độ nào để khẳng định có Phật thật? Đó không chỉ là việc an trú trong Chánh Niệm và Chánh Định, mà còn là việc phát triển Chánh Kiến và khám phá Chánh Trí. Chỉ khi tất cả ba yếu tố này được tu tập hoàn thiện, chúng ta mới có thể tự mình nhận biết, tự mình khẳng định sự hiện diện của Phật. Bởi với tri thức của mình, khi chúng ta tiếp cận một pháp nào đó, dù pháp đó có tinh tế đến đâu, chúng ta vẫn hiểu biết và tư duy vượt qua nó với dễ dàng. Chỉ người đã trải qua quá trình tu tập như vậy mới có thể khẳng định được Khổ Diệt, Niết Bàn và hiện diện của Phật từ hàng ngàn năm trước.
Vậy, Phật có thật hay không? Có, nhưng chỉ những ai đã tu tập và đạt đến bậc A La Hán mới có thể khẳng định điều này. Bí mật về Phật sẽ tiếp tục được tiết lộ cho những người trí tuệ và lòng tin chân chính. Hãy cùng M & Tôi khám phá những bí mật này tại M & Tôi.
