Hình ảnh của hoa sen đã sâu sắc trong tiềm thức của người Việt Nam qua nhiều thế hệ. Hoa sen là biểu tượng cho đất nước Việt Nam, một loài hoa thanh tao thể hiện đậm chất dân tộc. Trong Đạo Phật, hoa sen cũng là loài hoa đại diện cho từ bi và trí tuệ của Đức Phật. Vậy tại sao hoa sen được chọn làm biểu tượng của Phật Giáo mà không phải loài hoa khác? Hãy cùng tìm hiểu về loài hoa cao quý này!
Vì sao Hoa Sen Đại Diện Cho Phật Giáo?
Trên hình ảnh Đức Phật tọa thiền trên đóa sen nở rộ thường xuất hiện trong chùa chiền, đền miếu và cả tranh vẽ, tượng. Tuy nhiên, chúng ta biết rằng Đức Phật chứng ngộ giải thoát dưới gốc cây Bồ Đề.
Tại sao hoa sen được lựa chọn là loài hoa đại diện cho Phật giáo và được liên kết với hình ảnh của Đức Phật từ bi? Hoa sen mang ý nghĩa gì trong Đạo Phật? Khi nhắc đến hoa sen, chúng ta liên tưởng ngay đến những phẩm chất cao đẹp của loài hoa này.
Tinh Khiết – Thanh Tao
Hoa sen có vẻ đẹp dân dã, mộc mạc không phô trương như những loài hoa khác. Cả về màu sắc và hương thơm, hoa sen luôn giữ cho mình một nét đẹp khiêm nhường. Do đó, hoa sen được ví như loài hoa tinh khiết và thanh tao. Hoa sen không chỉ giữ sự thanh tao của mình gần bùn mà còn không hôi tanh mùi bùn.
Hương thơm của hoa sen không quyến rũ mạnh mẽ như các loài hoa khác, mùi hương nhẹ dịu, thoang thoảng mang lại cảm giác tin khôi, an nhàn và thảnh thơi. Có lẽ vì điều đó mà hoa sen không thu hút các loài ong bướm tới thụ phấn, khiến nó trở nên tinh khiết hơn.
Cũng giống như người tu sĩ, đẹp của họ không phải đến từ bề ngoài mà đó là vẻ đẹp của tâm hồn từ bi và giải thoát. Sự quyến rũ của tu sĩ không đến từ mùi hương nước hoa, mà đó đến từ những phẩm chất đức hạnh bên trong.
Thanh Tịnh – Vô Nhiễm
Hoa sen sinh trưởng trong bùn nhơ và không thể lớn lên nếu không có bùn nhơ. Sen cũng không thể trồng ở nơi nước sạch, mà chỉ phát triển và nở rộ ở nơi ao tù, nước đọng và bùn lầy. Nhưng khi ra hoa, hoa sen vươn lên cao đầy sức sống, thanh tịnh và “không hôi tanh mùi bùn”.
Hình ảnh bùn và hoa hoàn toàn trái ngược và không liên quan gì đến nhau. Bùn đại diện cho những ô tục, dối trá, phiền muộn và u buồn, trong khi hoa sen thể hiện tính thanh tịnh và vô nhiễm.
Đức Phật ra đời trong cõi đời đầy đủ ưu điểm và tham sân si, nhưng Ngài vẫn quyết định rời bỏ sự thoải mái để đi tìm con đường giác ngộ, một cuộc sống thanh tao và vô nhiễm. Vì vậy, hoa sen đã trở thành biểu tượng tâm linh, tôn giáo cho Đạo Phật đại diện cho sự vươn lên, tỉnh thức, giác ngộ và giải thoát.
Ngay Thẳng
Hoa sen khi mọc thì cọng sen sẽ thẳng tắp đi lên, không cong lượn trên mặt nước. Chính vì điều đó, hoa sen mang trong mình phẩm chất của sự ngay thẳng.
Điều này cũng là phẩm chất cần có của người tu sĩ, luôn giữ tâm thân thẳng trong mọi hình dáng đi, đứng, nằm và ngồi. Luôn giữ tâm ngay thẳng sáng suốt, không lừa dối, nịnh hót và không nghiêng trước bất cứ điều gì của cuộc sống. Nhìn mọi sự vật hiện tượng bằng cái tâm sắc bén, nhìn chúng như chúng vốn có.
Trừng Thanh
Trừng thanh là tính trong sáng và trắng trong của sen. Ở nơi có sen mọc, nước không bao giờ đục. Đó là lý do tại sao sen được hái không cần rửa sạch, vì hoa sen không bị dính bùn nhơ. Bản chất của sen là mang tính trừng thanh và sạch sẽ.
Tương tự như sen, giáo lý Đạo Phật có thể biến con người phàm phu thành những người giác ngộ, tẩy uế tâm tư tâm trí và giữ sự thanh tịnh sáng suốt như một vị thánh. Nơi nào có Đức Phật xuất hiện, nơi đó sẽ được an lành, hạnh phúc và giác ngộ.
Thanh Lương (Mát Mẻ)
Hoa sen đặc biệt hơn những loài hoa khác khi không chọn mùa xuân để nở hoa. Các loài hoa thông thường thường khoe sắc vào mùa xuân, mùa của những cơn mưa phùn nhẹ, mùa của sự sống bùng nổ. Trong khi mùa thu và mùa đông là mùa tàn lụi.
Hoa sen lại chọn mùa hè, giữa cái thời tiết oi bức và khó chịu đó. Sen nở từ bùn nhơ mang lại sự mát mẻ, làm dịu bớt cái nóng của mùa hè. Sắc hoa thanh tao, hương hoa dịu nhẹ, khi có sen, mùa hè trở nên mát mẻ hơn.
Chư Phật và Chư Tăng xuất hiện để mang lại sự an lạc và hạnh phúc cho chúng sinh. Nơi có Đức Phật và các vị đệ tử xuất hiện, sẽ được khai sáng, hương thơm của đạo đức, ánh sáng từ bi và trí tuệ tràn ngập, giúp con người loại bỏ ưu phiền, khổ đau và tìm về bản chất nguyên thủy của mình, tìm về chốn an lạc và hạnh phúc trong tâm hồn.
Viên Dung (Tròn Đầy)
Hoa sen mang ý nghĩa của sự tròn đầy. Khi sen nở, những cánh hoa mở ra tạo thành trái sen tròn trịa, tương tự như bên trong chúng ta chứa đựng tính giác tròn đầy. Khi vượt qua vô minh, chúng ta sẽ nhận ra tính giác trong mình, đẹp đẽ, tròn trịa và chân phương. Bản tính Phật luôn có sẵn trong chúng ta.
Bồng Thực (Hoa Quả Cùng Kết Một Lúc)
Khác với các loài hoa khác, sau khi ra hoa, sen cùng kết trái và có hạt cùng một lúc. Điều này tương tự như luật nhân quả luôn song hành với nhau. Nhân báo ứng, có nhân thì phải có quả, nhân và quả như hình và bóng, tác động đến nhau.
Vì vậy, để có cuộc sống thanh tao, đủ đầy, viên mãn, hạnh phúc và an bình, chúng ta phải luôn tu dưỡng bản thân, tu nhân tích đức, làm việc vì mình và suy nghĩ về người khác. Sống chánh niệm và thực hành chánh đạo hàng ngày. Cuộc sống của chúng ta sẽ thay đổi với những điều tuyệt vời, thiện lành và an lạc ngay tại đây, ngay bây giờ. Niết bàn hay khổ đau sẽ do tâm ta quyết định.
Ngẩu Không (Tính Không)
Cọng sen mọc thẳng nhưng bên trong lại trống rỗng. Điều này gợi cho chúng ta ý nghĩa của tính không trong Đạo Phật, sự từ bi và hỷ xả với chúng sinh của người tu hành.
Cuộc sống trở nên đau khổ và phiền não do ta cảm nhận và bám lấy vật chất, công danh, tiền bạc và địa vị… Những thứ đó khiến ta nuôi dưỡng tham lam, sân si và bị chúng chi phối, khiến ta không thể giải thoát cho chính mình và bị cuốn vào cuộc sống khổ đau liên tục.
Người tu Phật hiểu rõ sự tác hại của đam mê và bám chặt đó, học cách buông xả, nhìn mọi thứ như chúng vốn là và loại bỏ sự đính kèm, phán đoán, so sánh, từ bỏ tham đắm và mong cầu quá mức. Hạnh phúc hỷ xả, chúng ta sẽ nghĩ ngay đến Phật Di Lặc. Đối với Phật Di Lặc, mọi thứ chỉ là một nụ cười an nhiên.
Xem thêm: Trang Sức Phong Thủy Liên Hoa
