Bạn đã từng nghe đến nghi lễ cúng bà mụ chưa? Có phải bạn đang tò mò về nghi thức này và muốn tìm hiểu thêm? Hãy cùng M & Tôi khám phá cách cúng bà mụ đúng nhất nhé!
Nghi Lễ Cúng Bà Mụ là Gì?
Cúng bà mụ là phong tục cúng tạ ơn và cầu phúc đối với những bà mụ hay Tiên nương, những người có nhiệm vụ quan trọng trong việc sinh nở và tạo hình dáng cho trẻ em. Nghi lễ cúng bà mụ thường tổ chức khi trẻ em đầy cữ (khi 3 ngày tuổi), đầy tháng (khi 1 tháng tuổi), đầy tuổi tôi (khi 100 ngày tuổi) và thôi nôi (khi đủ một năm tuổi).
Truyền Thuyết Về Các Bà Mụ
Theo sách “Lược khảo về thần thoại Việt Nam”, có truyền thuyết về 12 bà mụ. Chính các bà mụ này được xem là các vị thần sáng tạo loại người bởi Ngọc Hoàng, hoặc được giao phó yêu cầu trông coi và tạo hình cơ thể con người từ khi mới sinh.
Tại sao lại là 12 bà mụ? Có câu chuyện cho rằng đây là một nhóm có trách nhiệm tạo ra con người, mỗi bà mụ đảm nhận một công việc riêng: nắn tứ chi, nắn tai, nắn mắt, dạy nói, dạy cười. Miền Nam thường cho rằng, 12 bà mụ luân phiên nhau trông nom việc sinh sản theo kết hợp với 12 con giáp trong 12 năm.
Công Việc Của 12 Bà Mụ
- Mụ bà Trần Tứ Nương: Sanh đẻ.
- Mụ bà Vạn Tứ Nương: Thai nghén.
- Mụ bà Lâm Cửu Nương: Thụ thai.
- Mụ bà Lưu Thất Nương: Nặn hình hài nam, nữ.
- Mụ bà Lâm Nhất Nương: Chăm sóc thai.
- Mụ bà Lý Đại Nương: Chuyển dạ.
- Mụ bà Hứa Đại Nương: Khai hoa nở nhụy.
- Mụ bà Cao Tứ Nương: Ở cữ.
- Mụ bà Tăng Ngũ Nương: Chăm sóc trẻ sơ sinh.
- Mụ bà Mã Ngũ Nương: ẵm bồng con trẻ.
- Mụ bà Trúc Ngũ Nương: Giữ trẻ.
- Mụ bà Nguyễn Tam Nương: Chứng kiến và giám sát sinh đẻ.
Lễ Vật Cúng Bà Mụ Là Gì?
Việc chuẩn bị lễ vật rất quan trọng và cần chú trọng. Người Việt thường cúng bà mụ với 12 phần nhỏ để cúng 12 bà mụ và 1 phần lớn để cúng bà mụ chúa. Dưới đây là danh sách các lễ vật cúng bà mụ:
- Trầu cau: 12 miếng trầu và 1 quả trầu chưa được mở.
- Động vật: bộ tam sên, cua ốc, tôm luộc hoặc sống (nếu cúng sống thì sau khi cúng xong cần phóng sinh).
- Phẩm ăn và bánh kẹo: 12 phần bằng nhau và 1 phần lớn hơn.
- Lễ mặn: gà luộc, cháo, xôi, rượu trắng và món ăn mặn khác.
- Hương hoa: nhang, hoa, tiền vàng, nước.
- Đồ chơi của bé: các bộ đồ chơi như bát đũa, chén cốc, thìa, xe cộ,…
- Vàng mã: 12 đôi hài màu xanh, váy áo xanh và nén vàng xanh.
Tất cả lễ vật phải được bày biện cân đối và chia thành 2 mâm. Mâm dưới là tôm cua ốc, mâm lễ mặn cùng hoa và nước trắng sẽ được bày ở trên.
Cúng Bà Mụ Như Thế Nào?
Sau khi lễ vật được sắp xếp đúng trật tự, cha mẹ xếp bé trước bàn thờ và tiến hành khấn văn cúng bà mụ. Nội dung của văn cúng có thể thay đổi tùy theo địa phương, nhưng thường sẽ bắt đầu bằng việc xưng danh các bà mụ, thần phật, ngày tháng và tên của cha mẹ, tên của bé, địa chỉ gia đình, lí do tổ chức lễ cúng và lời tri ân đối với công lao của các bà mụ đã đồng hành với bé, mong rằng các bà mụ sẽ tiếp tục bảo trợ và phù hộ cho bé. Sau khi khấn xong, cha mẹ vái lạy 3 lần và chờ đợi nhang cháy hết 3 tuần để tạ lễ. Vàng mã được mang đi để tiêu hoá, đồ ăn được ăn sau lễ, động vật sống sẽ được phóng sinh và các đồ chơi sẽ được giữ lại cho bé hoặc phân phát cho trẻ em khác trong địa phương.
Nếu lễ vật không có đồ mặn, bạn có thể chỉ cúng xôi, chè, hoa quả và tấm lòng thành tâm sẽ được các bà mụ tha thứ. Những kiến thức trên sẽ giúp bạn hiểu rõ về nghi lễ cúng bà mụ và các lễ vật cần chuẩn bị. Nếu bạn cần thêm thông tin, hãy ghé thăm trang web M & Tôi để tìm hiểu thêm.
