Lễ cúng Tất niên là một phong tục truyền thống của người Việt Nam, mang trong mình nét đẹp văn hóa và bản sắc quốc gia. Nó có ý nghĩa hoàn tất năm cũ và đón chào năm mới. Ngày Tất niên có thể là ngày 30 tháng Chạp hoặc ngày 29 tháng Chạp, tuỳ vào năm có đủ 12 tháng hay không. Tuy nhiên, ngày tổ chức lễ cúng Tất niên ngày nay đã trở nên linh hoạt hơn. Thông thường, nhiều công ty bắt đầu tổ chức từ sau ngày rằm tháng Chạp. Còn đối với những gia đình bận rộn hoặc có kế hoạch đi du lịch, cúng Tất niên có thể diễn ra vào những ngày 27, 28, 29 tháng Chạp.
Theo chuyên gia văn hóa, lễ cúng Tất niên ngày nay được coi là dịp để gia đình quây quần bên nhau, nhìn lại một năm đã qua và chuẩn bị đón chào năm mới. Đây là thời điểm để con cháu thể hiện lòng tôn kính và hiếu thảo đối với những người thân đã khuất.
Mâm Cúng Tất Niên Gồm Những Gì?
Mâm cúng Tất niên gồm các loại đồ cúng sau:
1. Mâm Ngũ Quả
Mâm ngũ quả là một phần không thể thiếu trong lễ cúng Tất niên. Con số 5 trong ngũ quả ứng với quan niệm về ngũ hành. Nhiều người cho rằng mâm ngũ quả phải đủ 5 loại quả và có 5 màu khác nhau, tượng trưng cho ngũ hành (kim, mộc, thuỷ, hoả, thổ). Tuy nhiên, số lượng quả không quan trọng bằng việc thể hiện lòng thành kính và tinh tươm của con cháu đối với ông bà tổ tiên. Chọn những quả ngon, tươi và đẹp để thể hiện sự tôn vinh và tưởng nhớ.
2. Hương Hoa
Hương hoa thường được đặt trên ban thờ và thờ suốt cả Tết. Nó tượng trưng cho sự tươi mới và tinh khiết trong năm mới.
3. Giấy Tiền Vàng Mã
Giấy tiền vàng mã được cúng để tượng trưng cho tài lộc và sự phát đạt trong năm mới.
4. Đèn Nến
Đèn nến được châm sáng để tạo không gian ấm áp và trang trọng cho lễ cúng.
5. Trầu Cau, Trà, Rượu
Trầu cau, trà và rượu cúng đại diện cho sự giao hòa giữa trời đất và lòng thành kính của người cúng tặng.
6. Bánh Chưng và Mâm Cỗ Thức Ăn
Bánh chưng thường được đặt ở bàn thờ phụ hoặc một chiếc bàn nhỏ chữ nhật thấp hơn đặt trước bàn thờ chính. Mâm cỗ thức ăn có thể là cúng chay hoặc cúng mặn. Đối với miền Bắc, mâm cúng thường bao gồm các món ăn truyền thống như gà luộc, canh măng, miến xào, nem, xôi, bánh chưng, dưa muối, giò lụa, giò xào… Miền Trung có mâm cúng đơn giản hơn, với giò lụa, thịt gà, thịt heo, bánh chưng, bánh tét kèm hành muối. Miền Nam thì chuẩn bị mâm cúng với canh khổ qua, chả giò, thịt kho trứng, gỏi tôm thịt, bánh tét và củ kiệu.
Nếu muốn cúng chay, mâm cỗ tất niên có thể gồm canh rau củ nấu chay, đậu phụ chiên xào nấm tươi, miến xào chay, giò, chả chay, xôi gấc…
Câu hỏi thường gặp
1. Tại sao phải cúng Tất niên?
Lễ cúng Tất niên có ý nghĩa tôn vinh ông bà tổ tiên, tạo không khí đầm ấm trong gia đình và chuẩn bị tinh thần chào đón năm mới.
2. Cần chuẩn bị gì cho lễ cúng Tất niên?
Gia đình cần chuẩn bị mâm cúng gồm mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền vàng mã, đèn nến, trầu cau, trà, rượu, bánh chưng và mâm cỗ ăn (chay hoặc mặn) tuỳ theo thực đơn và phong tục tập quán của từng vùng miền.
3. Có thể cúng chay trong lễ cúng Tất niên không?
Có, nếu gia đình muốn cúng chay, có thể chuẩn bị mâm cỗ tất niên với các món chay truyền thống như canh rau củ, đậu phụ chiên xào nấm tươi, miến xào chay, giò, chả chay, xôi gấc…
Kết luận
Lễ cúng Tất niên là một phong tục truyền thống mang ý nghĩa tôn vinh ông bà tổ tiên và chuẩn bị tinh thần bước sang năm mới. Mâm cúng Tất niên gồm nhiều đồ cúng quan trọng như mâm ngũ quả, hương hoa, giấy tiền vàng mã, đèn nến, trầu cau, trà, rượu, bánh chưng và mâm cỗ ăn. Có thể cúng chay hoặc cúng mặn tùy theo sở thích và phong tục của gia đình. Hãy tạo không khí ấm áp, đoàn kết và đầm ấm trong gia đình khi cúng Tất niên. Đọc thêm tại M & Tôi để khám phá thêm những bài viết thú vị về tâm linh và những chủ đề liên quan.
